DEPREM SONRASI BİTLENME HASTALIĞI TEDAVİSİ VE KORUNMA

DEPREM SONRASI BİTLENME HASTALIĞI TEDAVİSİ VE KORUNMA

Deprem gibi afetler sonrası bitlenme hastalığı görülme sıklığının arttığı bilinmektedir.

Bit nedir?

Saç bitlenmesi insan saçında yaşayan ve üreyen çok küçük gri böceklerin neden olduğu, özellikle ensede kaşıntı şikâyeti ile görülen bir deri hastalığıdır.

Toplu yaşanan ve ortak eşya kullanılan kalabalık ortamlarda daha kolay bulaş olur. Kızlarda ve çocuklarda daha sıktır. Kişiler asemptomatik olabildikleri gibi kaşınma şikayetleri de olabilir.

Nasıl bulaşır?

Hasta bir kişi ile fiziksel temas (kafadan kafaya) veya o kişiye ait tarak, fırça, eşarp, yastık, şapka ve tüylü oyuncaklar gibi kişisel eşyaların paylaşılması ile bulaşır. Bitler hasta kişiden 1 metre uzaklığa bulaşabilirler.

Bitlenmeyi nasıl anlarız?

Bitlenmeyi gösteren ilk ipucu; saçlı deri, ense ve kulak arkasındaki kaşınma hissidir. Kaşıntı, bitin salgısına karşı gelişmiş alerjik bir reaksiyondur. Biti tespit etmek için ense ve kulak arkasındaki saçlar dikkatle incelenmelidir. Bitler ışıktan kaçtıkları için yalnızca saç kılına sıkıca tutunmuş küçük yumurtalar (sirkeler) görülebilir. Aktif hastalık durumunda, saç gövdelerinde bit yumurtaları bulunur ve sürünen nimfler ve yetişkin bitler bulunur. Tek başına sirkelerin varlığı aktif bir bit istilasının bulunduğunu doğrulamaz.

Bit ve sirkeler ne ile karışır?

Sirkeler genellikle kepekle karıştırılır. Ancak kepekler saç teline hafifçe vurulduğunda ayrılıp yere düşerler. Sirkeleri saç üzerinden parmakla ayırmak olanaksız gibidir

Bit ve sirke nasıl saptanır?

Sirke veya bitleri tespit edebilmek için özel sık dişli taraklar kullanılabilir. Saçlar, dolaşık kısımları açıldıktan sonra kökünden ucuna kadar iyice taranmalı ve her seferinde tarakta bit veya sirke varlığı dikkatlice araştırılmalıdır. Tüm saçlar en az iki kez bu şekilde taranmalıdır. Islak tarama, yetişkin bitleri veya nimfleri bulmak için yararlı bir tekniktir.

Bitlenmenin temizlikle ilgisi var mıdır?

Saç biti kişisel hijyenin bir göstergesi değildir.

Saç bitlenmesinde tedavi nasıl yapılır?

Saç bitlenmesi olan kişilerle temasta olan herkes muayene edilip hasta ile birlikte tedavi edilmelidir. Hastaların bit veya sirke barındırabilecek kişisel eşyaları ortak kullanılmamalıdır.

Tedavide hangi ilaçlar tercih edilir?

Tedavide piretiroids (permetrin), malatyon, spinosad, topikal ivermektin kullanılabilir.  Güvenilirliği, düşük maliyeti ve kolay ulaşılabilmesi nedeniyle piretiroidler (permetrin) ilk seçenek olarak kullanılmaktadır.

Ülkemizde permetrin losyon ilaç formu olarak ulaşılabilen formdur. 2 ay üstü kullanılabilir. Hastalar şampuan ile saçlarını yıkayıp kuruladıktan sonra permetrin solüsyonu saç diplerine ve saça uygulamalı (kulak arkası ve boyun unutulmamalı), 10 dakika bekleyip sonra su ile yıkamalıdırlar. Ilık su önerilmektedir. 24-48 saat tekrar saçın yıkanması önerilmez. Bit veya sirke gözlenirse 7 ila 10 gün içinde tekrarlanabilir; tekrarlama için en uygun zaman, bitlerin yaşam döngüsüne bağlı olarak 9. gündür.

Tedavide oral anbitiyoterapi olarak trimetroprim-sulfametoksazol ve topikal permetrin beraber kullanılabilir. Trimetoprim-sulfametoksazol 10 mg/kg/gün doz trimetoprime göre ayarlanacak şekilde 2 doza bölünerek 10 gün süre ile kullanılabilir.

Önceden ortak kullanılan eşyalar nasıl temizlenir?

Fırça, tarak, şapka, baş örtüsü, yastık kılıfı, havlu gibi eşyalar mümkünse sıcak suyla yıkanmalı, yıkanamayacak eşyalar kuru temizleme veya 2 hafta ağzı kapatılmış plastik torbada bekletilerek bitler ve yumurtalar tamamen temizlenmelidir. Kilim, mobilya, döşek ve araba koltukları iyice vakumlanmalıdır. Saçların tıraş edilmesi mekanik temizleme yöntemi olarak tedavide yardımcı olabilir.

Tedavi nasıl uygulanır?

Mekanik temizlik ve kimyasal ajanlardan biri ile tedavi edilmelidir. Bitleri öldürmek için kullanılan ilaçlar temel tedavi yöntemidir. Saçlı deriye bölgesel olarak krem, losyon veya jel şeklinde uygulanır. Saçlar ıslatılıp şampuan ile ovalandıktan sonra durulanıp havlu ile kurulanır. Daha sonra kuru ve temiz olan tüm saçlı deriye bahsedilen ilaç uygulanıp 10 dakika kadar beklenerek durulanır. İlk uygulamadan 7-10 gün sonra tedavi tekrar edilebilir. Buradaki amaç yumurtalardan yeni çıkmış larvaları öldürmektir.

Sirkeleri uzaklaştırmak neden önemlidir?

Bitlerin yumurtaları olan sirkeler şampuanla tedavi sonrasında mekanik olarak mutlaka uzaklaştırılmalıdır. Eğer sirkelerden tamamen kurtulmak mümkün olmaz ise bitlenme bir süre sonra yeniden görülebilir.

Saçların tedavi sonrası taranması nasıl yapılmalıdır?

Saçlar ıslatıldıktan sonra saç kremi gibi bir kayganlaştırıcı uygulanarak saçlar sık dişli taraklarla yaklaşık 15-30 dakika süreyle taranır. Bu tarama işlemi 2 hafta kadar her 3-4 günde bir bitler tamamen uzaklaşıncaya kadar tekrarlanır. Bitler suya maruz kaldıklarında geçici olarak hareket etmediklerinden tarama ile daha kolay uzaklaştırılırlar. Bu yöntem çok küçük çocuklar ve kimyasal ajan kullanmak istemeyenler için iyi bir alternatiftir. Ancak zaman alıcı uzun süreli bir tedavi yöntemidir.